Projekt: Feliks Podsiadły

Poszukiwanie kontekstu prac „Wojownik” i „Wojownik II” z Kolekcji Galerii Studio w Warszawie. Wywiad z autorem Feliksem Podsiadłym o jego życiu i twórczości.

Autor: studentka Zuzanna Sobońska pod kierunkiem Prof. dr hab. Iwony Szmelter i dr Anny Kowalik

„Wojownik”, Feliks Podsiadły

Technika: asamblaż

Wymiary: 94cm x 79,5cm

"Wojownik II", Feliks Podsiadły

Technika: asamblaż

Wymiary:

Wywiady z artystami są przeprowadzane w ramach zajęć pracowni NOVUM. Odwiedzamy artystów w swoich studiach, za każdym razem badając ich biografie i kontekst ich prac. Artyści kwestionują credo swoich działań, materiałów, znaczenia i kodeksów swoich dzieł sztuki, znaczenia, eksponatów, reinstalacji oraz możliwości zastąpienia, sporządzania replik wystawienniczych, emulacji zgodnych z procedurami, dokumentacji wykonania i sposobu ich interpretowania pojęć. To nie tylko wywiad, lecz także złożone badania, w tym stworzenie bazy danych dla każdej kompozycji i szczegółowy opis kontekstu twórczości artysty, ustalanie charakteru procesu artystycznego, kontekst społeczny i historyczny. Wyniki pomagają rozwiązać zagadnienia etyczne i techniczne, kwestie związane z procesem ochrony, znaczenie materiałów. Takie dochodzenia prawdy z pierwszej ręki, czyli od autorów dzieł, są podstawowymi elementami trwałej wiedzy o współczesnych artystach i ich spuściznach.

BADANIA POPRZEZ WYWIAD dotyczą istotnych zagadnień w twórczości, materiałów, idei i znaczenia dzieł, zgody na różne zakresy ochrony oraz konserwację, restaurację, niekiedy rekonstrukcję, w tym ponownej instalacji i możliwości zastąpienia elementów „ready made”. Pomaga to określić proces artystyczny, kontekst społeczny i historyczny, kwestie etyczne; rozwiązać problemy techniczne oraz proces profilaktyczny i ewentualny program ochrony. Tego rodzaju badania są bardzo czasochłonne, ale są ważnym elementem wiedzy o współczesnych artystach. Efektem są filmy, transkrypt wywiadu, dokumentacja.

ŻYCIE ARTYSTY I UMIEJSCOWIENIE POWSTANIA OBRAZÓW NA LINII CZASU

¾ 1936 r. - urodzony w Drocourt, Francja

¾ 1947 r. - przyjazd z rodziną do Polski, osiedlenie w okolicach Wałbrzycha

¾ 1958 r. - Gwinea uzyskuje niepodległość. Na czele państwa Ahmed Sekoi Toure, który stawiał na socjalistyczny model państwa

¾ Od lat 60-tych odwilż w kontaktach z Francją i in. państwami kapitalistycznymi oraz reformy społeczno- gospodarcze

¾ 1962 r. - uzyskanie dyplomu na PWSSP we Wrocławiu

¾ 1962-65 r. - asystent w Pracowni Malarstwa i Rysunku

¾ Propozycja na wyjazd od Konsulatu Generalnego Republiki Francuskiej w Krakowie

¾ 1965-69 r. - praca w Instytucie Sztuk Pięknych w Konakry w Gwinei (l'Institut des Beaux-Arts de Conakry) razem z bratem Leonem, rzeźbiarzem Olgierdem Tuszyńskim z Warszawy i grafikiem Krzysztofem Racinowskim

¾ 1972 r. - udział w pokazie prac młodych artystów wrocławskich w Galerii Kordegarda

¾ 1973 r. - Powstanie „Wojownika” oraz „Wojownika II”

¾ 1975 r. - udział w wystawie „Postawy - Wrocław XXX” w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie

¾ 1977-81 r. - starszy wykładowca w Pracowni Malarstwa i Rysunku na PWSSP we Wrocławiu

¾ 1977 r. - udział w Ogólnopolskim Plenerze Malarskim w Złotnikach Lubańskich powstanie pracy Metamorfoza

¾ 1982 r. - internowanie w stanie wojennym

¾ 1983 r. - emigracja do Francji

¾ po 1983 r. - Profesor w Wyższej Szkole Sztuk Zdobniczych w Strasburgu

¾ 1991 udział w „zbiorowej wystawie „Jesteśmy- suplement wrocławski” we wrocławskiej galerii “W Pasażu”. Wystawa ta była prezentowana równolegle do największej prezentacji polskiej twórczości emigracyjnej w Warszawie „Jesteśmy” Zachęcie.

¾ 2019/20 r. – prace artysty na „Wystawie Malarstwa z lat 50„ 60. i 70. ze zbiorów ASP we Wrocławiu”

¾ Aktualne miejsce zamieszkania i pracy: Chennevieres Sur Marne, Francja

Pytania przygotowane w ramach wywiadu z artystą

1. Jakie są okoliczności powstania prac? Czemu powstały dwa „Wojowniki”? Skąd taki tytuł?

2. Gdzie powstały, w jakiej pracowni? Gdzie były wystawiane?

3. Czy obie prace były wystawiane w Galerii Studio i na jakiej wystawie?

INSPIRACJE I ZNACZENIE

4. Czy wpływ na te prace miała Pana podróż do Afryki oraz kontakt z lokalną kulturą etniczną?

5. Co przedstawia każda z prac? Można doszukiwać się podobieństwa “Wojownika” z ukrzyżowaniem, czy takie myślenie jest słuszne? Skąd decyzja o kolorach prac - zielonym i czerwonym? Jaki jest związek dwóch prac i czy są częścią cyklu?

MATERIAŁY I TECHNIKA WYKONANIA

6. Co zdeterminowało dobór technik i materiałów? Które z nich pojawiały się również w innych realizacjach i dlaczego? Wykorzystanie pianek PU, elementów gumowych, drutów, drewna (obiekty ready-made) - skąd taka decyzja?

7. Czy może Pan opisać proces twórczy i technikę wykonania każdej z prac? Czy korzystał Pan z aerografu, aby osiągnąć taki charakterystyczny efekt rozprowadzenia farby?

8. Czy przewidywane były zmiany tych materiałów w czasie?

9. Wyniki przeprowadzonych badań farb wykazały obecność pigmentów organicznych (stosowanych w celach przemysłowych) oraz spoiwo akrylowe i charakterystyczny obraz w świetle UV „Wojownika II”. Co zdeterminowało dobór farb i pigmentów? Czy były to farby gotowe, czy przygotowane przez Pana? Czy “świecenie” w UV było zamierzonym efektem, który chciał Pan osiągnąć?

10. Czemu tylko jedna praca wykazuje tę właściwość? Czy „Wojownik II” był przeznaczony do oglądania w szczególnych warunkach?

11. Czy zainteresowanie luminescencją w UV pojawia się też w innych pracach i z czego wynika?

EKSPOZYCJA I UPOWSZECHNIENIE

12. Jak wyobraża sobie Pan właściwe warunki ekspozycji prac względem siebie oraz ich otoczenie?

13. Bardzo zaciekawiła nas Pana sztuka. Jeśli to możliwe, prosimy bardzo o udostępnienie materiałów archiwalnych oraz współczesnych do przygotowania informacji na cele wystawy.

Feliks Podsiadły nie jest artystą bardzo znanym na arenie sztuki polskiej. W dużej mierze żył w cieniu swojego brata, Leona. Stąd też rozmowa z artystą stała się jedynym źródłem informacji o nim. W wywiadzie oprócz samego artysty, uczestniczyły bliskie jemu osoby: żona i jego córka Monika, które często dopełniały odpowiedzi artysty. Wywiad został przeprowadzony przez studentkę Zuzannę Sobońską pod kierunkiem as. Anny Kowalik.

To co między innymi udało się ustalić z życiorysu artysty to, to że w okresie wrocławskim pracował w przydomowej pracowni na ul. Okrężnej oraz w pracowni należącej do miasta przy ul. Powstańców Śląskich. Seria powstała pod wpływem podróży do Gwinei. Inspirowane rzeźbą i maskami afrykańskimi - obserwował ich tworzenie przez szamanów/wytwórco w poprzez doklejanie elementów, np. piór, innych przedmiotów. Prace „Wojownik” i „Wojownik II” należą do serii obrazów wykonanych w podobnej technice, powstawały na przestrzeni kilkunastu lat.

Prace zostały wybrane i zakupione przez Józefa Szajnę. Zachował się list potwierdzający chęć zakupu dwóch obrazów, które później były wystawione w Galerii Studio:

Anna Kowalik: Zakupił je pan Józef Szajna, Dyrektor Teatru i Galerii Studio?

Feliks Podsiadły: Szajna, tak (..), znalazłem w dokumentach list, który mi przysłał z informacją, że chcieliby zakupić jego obrazy, tylko musi on mieć zezwolenie od Ministerstwa Kultury i Sztuki. Ministerstwo Kultury i Sztuki zgodziło się i oczywiście zakupił te prace.

(wywiad 21.04.2021 - 1 min 4s - 1 min 46s)

Feliks Podsiadły pracował w Instytucie Sztuk Pięknych w Conacry w Gwinei jako profesor:

Feliks Podsiadły: [...] tam pracowałem w Afryce, byłem profesorem w Instytucie Sztuk Pięknych w Gwinei. Afryka zostawiła ślad na mojej sztuce, bardzo dużo nią się zajmowałem, no i chyba dalej to robię. (…) To jest specjalny dla mnie świat, to jest prawdziwy świat, to nie jest ten świat, co my tworzymy tutaj w Europie czy w Ameryce, gdzie są sztuczne rzeczy, tam są prawdziwe rzeczy. (...) Jak myślę o Afryce, to chce mi się płakać.

(wywiad 21.04.2021 - 5 min 27s - 6 min 47s)

Fot. Praca z archiwum Feliksa Podsiadłego

Materiały i technika pracy artysty:

Anna Kowalik: Skąd pomysł wykorzystywania materiałów jak pianki poliuretanowe czy guma czyli przede wszystkim materiałów ready-made?

Feliks Podsiadły: Chciałem je wykorzystać, chciałem nawet opony od traktorów wykorzystać, nie opony, tylko te dętki od opon. Miałem kiedyś taką pracę, w której wykorzystałem dętkę od roweru (…) traktowałem to wszystko raczej jako materiał, który miał zastąpić ołówek, pędzel czy farbę.

(wywiad 21.04.2021 - 22 min 55s - 24 min)

Feliks Podsiadły: Potem wyjechałem do Paryża. W Paryżu ciężko było, bo nie było z czego żyć. Mimo wszystko dużo podróżowałem po Francji, ponieważ miałem projekt, gdzie dalej ciągnąłem te sprawy związane z wypukłością, żeby wyjść z płaszczyzny (…) w Paryżu szukałem też po śmieciach pianki różnego rodzaju i inne rzeczy, które dawały mi możliwość walki w płaszczyzną. Zrobiłem parę takich prac, ale niestety nie przywiozłem ich do Polski i gdzieś zaginęły.

(wywiad 21.04.2021 - 9 min 50s - 10 min 48s)

Aerograf używany był przez artystę od lat 70-tych od serii z wojownikami, by nadać volume, objętości oraz wartości estetycznej. Używany ze wszystkimi rodzajami farb:

Feliks Podsiadły: O właśnie, miałem aerograf, tak. (…) Używałem aerografu do różnych farb, do akryli oraz do farb olejnych: jak mieszałem z terpentyną, to wszystkie kwiaty zdechły w domu.

(wywiad 21.04.2021 – 33 min 47s - 34 min 35s)

Podczas wywiadu możemy się również dowiedzieć, że używał kleju stolarskiego w sztabie do klejenia, gesso jako warstwę wyrównawczą, stosowaną również jako klej. Dopóki artysta mieszkał w Polsce wybierał dobre jakościowo produkty. We Francji używał tańszych zamienników, często gorszej jakości, np. farby do ścian. Tego rodzaju informację co bardzo cenne i stanowią materiał porównawczy i punkt wyjścia w badaniach analitycznych, które zostały zawarte w drugim posterze.

Fot. Praca z archiwum Feliksa Podsiadłego

Wywiad pozwolił bliżej poznać sylwetkę artysty. To co istotne to praca seriami przez artystę, która stanowiła metodę twórczą do pracy nad rozwiązywaniem problemu artystycznego. W twórczości powraca zagadnienie uprzestrzennienia prac - dodawanie elementów, froissage, uwypuklanie kolorem (z aerografu), nawet tradycyjne malarstwo aplikowane szpachlą. Pobyt w Afryce stał się początkiem serii prac inspirowanych lokalną kulturą. Oprócz serii „Wojowników”, gdzie na pierwszym miejscu znajduje się malarstwo przestrzenne, asamblaż; artysta zajmował się fotografią - m.in. dokumentacja malarstwa na twarzy, czy performance - mapping na budynkach, kaptacja ruchu światła czy używanie farb fluorescencyjnych, które również możemy znaleźć na obrazach.